تخت جمشید شیراز یکی از مهمترین آثار باستانی و از جاهای دیدنی ایران و جهان است که نمادی از عظمت و شکوه سلسله 2,500 ساله هخامنشیان است؛ سلسلهای که شاهانش یکی از دیگری بهتر و هر کدام در پی تاریخسازی و خدمت به مردم بود و اکنون هم آثار باقی مانده از آن برهه زمانی گویای حقیقت است. این مجموعه باستانی در نزدیکی شهر شیراز و در دل استان فارس قرار دارد و با نام یونانی «پرسپولیس» هم شناخته میشود. تخت جمشید در سال 518 پیش از میلاد مسیح به دستور «داریوش کبیر»، سومین پادشاه مقتدر سلسله هخامنشیان، ساخته شد. این مجموعه تاریخی برای بیش از 150 سال بهعنوان مرکز تشریفاتی و حکومتی امپراتوری هخامنشیان مورد استفاده قرار گرفت. پس از داریوش بزرگ، شاهان دیگر هخامنشی، «خشایارشاه» و «اردشیر اول» نیز در تخت جمشید تاجگذاری و حکومت کردند و به توسعه این مجموعه پرداختند. اما درست در سال 334 پیش از میلاد مسیح بود که اسکندر مقدونی همراه با خیل سپاهیانش پا به ایران گذاشت و تخت جمشید را به آتش کشید. اما این مجموعه تاریخی پیش از ویرانی شامل مجموعهای از تالارها، کاخها، و نقشبرجستههای عظیم میشده است که هنوز هم بسیاری از آنها به یادگار مانده است؛ ولی تصور آنکه تخت جمشید پیش از ویرانی چه عظمتی داشته، امری دشوار است. کاخ آپادانا، کاخ خشایارشاه یا هدیش، کاخ ه، کاخ سهدری یا مرکزی، کاخ صد ستون، کاخ دروازه ملل و کاخ داریوش یا تچر از جمله مهمترین بخشهای تخت جمشید هستند. یکی از نکات جالبی که از کتیبههای کشف شده در تخت جمشید بدست آمده است، خبر از حق و عدالت در ایران میدهد؛ در دورهای که بردهداری رواج داشته است، در حکومت هخامنشیان، کارگران را بیمه و از مزایای مختلف بهرمند کردهاند. تخت جمشید بهدلیل ارزش تاریخی و هنری بالا در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این شهر باستانی همچنین در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۵۸ هجری شمسی معادل با ۱۴ ژوئن 1979 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. بازدید از تخت جمشید علاوهبر تاریخدوستان به همه افرادی که قصد دارند تا با فرهنگ و هنر ایران باستان آشنا شوند، توصیه میشود.
